Nadeelcompensatie (planschade)

Nadeelcompensatie is een gedeeltelijke schadevergoeding waarbij de gemeente verplicht kan worden gesteld om onevenredige schade te vergoeden. Bij nadeelcompensatie gaat het om schade die veroorzaakt is door de gemeente bij de rechtmatige uitvoering van taken of een rechtmatig genomen besluit. Nadeelcompensatie is bedoeld voor uitzonderlijke gevallen.

Voorbeelden van nadeelcompensatie zijn:

• werkzaamheden in de infrastructuur waarbij er sprake kan zijn van winst- of inkomstenverlies, huurderving en schade als gevolg van een lagere opbrengst bij verkoop van een pand of bedrijf. Hiervoor geldt de algemene nadeelcompensatieregeling
• wijzigingen in uw omgeving door een wijziging van het omgevingsplan of door het verlenen van een omgevingsvergunning. Hiervoor geldt een speciale nadeelcompensatieregeling. Zie voor meer informatie hierna onder het kopje ‘Specifieke vorm van nadeelcompensatie voor rechtmatig handelen onder de Omgevingswet’.

Schade door onrechtmatig handelen

Schade door onrechtmatig handelen (met andere woorden: schade die de gemeente valt toe te rekenen door een fout of tekortkoming) valt niet onder nadeelcompensatie. Deze schade valt onder het aansprakelijkheidsrecht waarop een andere procedure van toepassing. 

In de Procedureverordening nadeelcompensatie staan procedureregels over hoe een aanvraag om nadeelcompensatie behandeld wordt. Als u recht denkt te hebben op nadeelcompensatie, dan dient u een aanvraag in bij de gemeente. De gemeente heeft hiervoor een standaardformulier. Op dat formulier wordt ook aangegeven welke bijlagen tegelijk met de aanvraag moeten worden ingediend. 

Bij een aanvraag om nadeelcompensatie wordt eerst gekeken in hoeverre er sprake is van nadeel en in hoeverre dit daadwerkelijk door het handelen van de gemeente is veroorzaakt. De aanvrager moet dit aantonen. De schade moet hoger zijn dan wat behoort tot het normale ondernemers- en maatschappelijke risico. 

In een aantal gevallen wordt een externe adviseur ingeschakeld die gaat onderzoeken of en voor welk bedrag het gestelde nadeel voor vergoeding in aanmerking komt.  

Bedrijven en burgers moeten van tijd tot tijd accepteren dat in de straat of in de omgeving werkzaamheden in het algemeen belang plaatsvinden waarbij tijdelijk overlast en zelfs inkomstenderving en/of omrijschade kan ontstaan. Voor bedrijven valt dit onder het normaal maatschappelijk bedrijfsrisico wat dan ook niet op de overheid kan worden afgewenteld. Dit is anders wanneer een bedrijf onevenredig zwaar is getroffen  in vergelijking  met andere bedrijven én de schade hoger is dan het drempelbedrag voor het normaal maatschappelijk risico.

Daarnaast zijn ook andere criteria van belang om te beoordelen of de overheid verplicht is tot toekenning van nadeelcompensatie:

• is er voldoende nauw causaal verband tussen het overheidshandelen en de schade?
• was de maatregel voorzienbaar voor de benadeelde; heeft de benadeelde het risico op het ontstaan van de schade aanvaard?
• ondervindt de benadeelde door het overheidshandelen niet alleen nadelen maar ook voordelen?
• heeft de benadeelde zich voldoende ingespannen om de schade te voorkomen of te beperken?
• is de schade het gevolg van een omstandigheid die aan de benadeelde kan worden toegerekend?
• is de vergoeding van de schade anderszins verzekerd?

U kunt een aanvraag  om nadeelcompensatie alleen schriftelijk indienen. Hiervoor is een standaardformulier beschikbaar. Het aanvraagformulier is onder downloads opgenomen. In de aanvraag moet in ieder geval staan:

• welk besluit of welke gebeurtenis de schade veroorzaakt of heeft veroorzaakt;
• om wat voor schade het gaat (bijv. waardedaling van uw huis of inkomensverlies);
• hoe groot het schadebedrag is en een onderbouwing van het schadebedrag.

U kunt uw aanvraag per email sturen naar info@dinkelland.nl of per post naar het onderstaande adres sturen:

College van burgemeester en wethouders van Dinkelland
Postbus 11
7590 AA Denekamp.

Voor het in behandeling nemen van een  aanvraag om nadeelcompensatie brengt de gemeente € 300,- in rekening. Dit bedrag krijgt u terug als positief of gedeeltelijk positief  op de aanvraag wordt beslist. U ontvangt nadat u de aanvraag heeft ingediend gegevens over de wijze van betaling.

Een aanvraag om nadeelcompensatie moet binnen vijf jaar worden ingediend.

De termijn van  vijf jaar start op de datum:

• waarop het schadeveroorzakend besluit onherroepelijk is geworden . Dit geldt voor besluiten waartegen beroep open staat, of
• waarop de aanvrager bekend is geworden met de schade

Het recht op schade  verjaart in ieder geval twintig jaar, nadat de schade is veroorzaakt.

De Omgevingswet bevat een speciale regeling voor nadeelcompensatie. Hiervoor heeft u het algemene deel gelezen. Voor nadeelcompensatie voor schadeoorzaken die onder de Omgevingswet vallen? is er in de Omgevingswet een aanvullende regeling ten opzichte van het algemene deel opgenomen. 

Deze paragraaf gaat specifiek over nadeelcompensatie onder de Omgevingswet. 

De regeling is ten opzichte van de algemene regeling bijzonder, omdat er specifieke schadeoorzaken zijn aangewezen. Daarnaast zijn er specifieke bepalingen opgenomen over actieve risicoaanvaarding, passieve risicoaanvaarding en het normaal maatschappelijk risico. 

Schadeoorzaken

De Omgevingswet heeft een aantal specifieke schadeoorzaken aangewezen waarvoor een  aanvraag om nadeelcompensatie kan worden ingediend. Het gaat bijvoorbeeld om een regel in het omgevingsplan, een omgevingsvergunning of de weigering daarvan, een maatwerkvoorschrift. Dergelijke besluiten of toestemmingen kunnen schade veroorzaken. Bijvoorbeeld: u kijkt nu uit op een weiland en door een omgevingsvergunning wordt de bouw van een woning toegelaten, waardoor u schade ondervindt. Dan kan het zijn dat de omgevingsvergunning het schadeveroorzakende besluit is. 

Verschil directe en indirecte schade

In de Omgevingswet is een onderscheid gemaakt in directe en indirecte schade. Directe schade is schade die het gevolg is van het aanpassen van bestaande rechten. Bijvoorbeeld het beperken van de uitbreidingsmogelijkheden van het eigen bedrijf. Indirecte schade is schade veroorzaakt door activiteiten in de omgeving. Bijvoorbeeld waardedaling van een woning door de bouw van een hoge flat op het buurperceel.

Actieve risicoaanvaarding

Onder de Omgevingswet blijft schade voor rekening van de aanvrager als hij het risico van het ontstaan van de schade actief heeft aanvaard. Hiervan is sprake als een aanvrager bijv. een woning heeft gekocht nadat de omgevingsvergunning voor bouw van een nieuwe woning op het nabij gelegen weiland is verleend. De aanvrager had kunnen weten dat het weiland geen weiland blijft, omdat er een vergunning voor de bouw van een woning is verleend.

Passieve risicoaanvaarding

Onder de Omgevingswet blijft schade onder voorwaarden voor rekening van de aanvrager als hij het risico van schade passief heeft aanvaard. Hiervan is sprake als een eigenaar van een onroerende zaak bijv. geen gebruik maakt van de bouw- of gebruiksmogelijkheden op zijn perceel en de gemeente deze mogelijkheden laat vervallen. Door stilzitten van de eigenaar is dan de schade ontstaan. 

Normaal maatschappelijk risico

Schade die binnen het normaal risico valt blijft voor rekening van de aanvrager. In de Omgevingswet is het normaal maatschappelijk risico bepaald op 4%. Dit betekent dat 4% van de waarde van de onroerende zaak onmiddellijk voor het ontstaan van de schade, voor eigen rekening blijft. Bij directe schade en inkomensschade geldt  wel het normaal maatschappelijk risico, maar niet het vaste percentage van 4%.

Voor vragen of meer informatie kunt u contact opnemen met de gemeente via het algemene telefoonnummer: 0541-854100.